شاخص تراکم/توزیع برای شناسایی تغیر جهت (Accumulation/Distribution)

اندیکاتور تراکم-توزیع یا Accumulation/Distribution Line یکی از مهم‌ترین اندیکاتورهای حجم‌محور در تحلیل تکنیکال است. این ابزار کمک می‌کند بفهمید پشت حرکت قیمت، پول در حال وارد شدن است یا خارج شدن. چیزی که روی نمودار قیمت خالی دیده نمی‌شود.​ A/D با ترکیب موقعیت قیمت بسته‌شدن در محدوده روز و حجم، یک خط تجمعی می‌سازد که جهت آن نشان‌دهنده تراکم (خرید) یا توزیع (فروش) است. اگر قیمت در حال صعود باشد اما خط A/D نزول کند، یعنی خریداران ظاهراً فعال‌اند ولی در پشت‌صحنه سرمایه در حال خروج است و ریسک برگشت بالا می‌رود.​ در این مقاله، منطق و فرمول A/D را به زبان ساده توضیح و راه کار کردن با آن را با هم یاد می‌گیریم. پس تا آخر مقاله با ما همراه باشید.

اندیکاتور تراکم-توزیع (A/D) چیست؟

اندیکاتور Accumulation/Distribution یک خط حجمی است که نشان می‌دهد آیا بازار بیشتر در حال جمع‌کردن (تراکم) یک دارایی است یا در حال خالی‌کردن (توزیع) آن. وقتی خط A/D در حال صعود است؛ فشار خرید غالب و سرمایه به‌صورت خالص وارد دارایی می‌شود.​ برعکس، وقتی A/D نزولی است؛ فشار فروش و خروج سرمایه بر ورود آن غلبه دارد و احتمال ضعف یا ریزش قیمت بیشتر می‌شود. این خط معمولاً زیر نمودار قیمت نمایش داده می‌شود و به‌صورت بصری کمک می‌کند ببینید جریان پول، حرکت قیمت را تأیید می‌کند یا نه.​ ^luxalgo

منطق و فرمول اندیکاتور تراکم-توزیع به زبان ساده

A/D روی 3 داده هر کندل کار می‌کند. قیمت بالا (High)، قیمت پایین (Low)، قیمت بسته‌شدن (Close) و همچنین حجم. هدف این است که بفهمد بسته‌شدن کندل به کف نزدیک‌تر است یا سقف و این موضوع را با حجم ترکیب کند.​ مراحل محاسبه به‌صورت خلاصه به شکل زیر است.

1. محاسبه ضریب جریان پول: این ضریب نشان می‌دهد بسته‌شدن قیمت در کجای محدوده High–Low قرار گرفته است (نزدیک سقف، وسط یا کف).​
2. محاسبه حجم جریان پول: ضرب این ضریب در حجم دوره.​
3. به‌روزرسانی خط A/D: جمع‌کردن حجم جریان پول دوره جدید با مقدار قبلی A/D.

وقتی قیمت نزدیک سقف بسته شود و حجم بالا باشد؛ ضریب مثبت و بزرگ است و خط A/D با شیب قوی بالا می‌رود. اگر قیمت نزدیک کف بسته شود و حجم بالا باشد؛ ضریب منفی می‌شود و A/D با سرعت پایین می‌آید.​

تنظیمات و نحوه اضافه‌کردن A/D در پلتفرم‌ها

بیشتر پلتفرم‌های معاملاتی مانند متاتریدر، تردینگ ویو و… اندیکاتور تراکم-توزیع را به‌صورت پیش‌فرض دارند. شما فقط کافی است آن را از لیست اندیکاتورها انتخاب کنید. معمولاً تنظیم خاصی مانند دوره (تعداد کندل) برای آن وجود ندارد. چون A/D یک خط تجمعی است نه میانگین‌گیر.​ در فارکس معمولاً A/D بر اساس «حجم تیک» یا Volume ارائه‌شده توسط بروکر محاسبه می‌شود؛ نه حجم واقعی کل بازار. با این حال، برای سنجش نسبی ورود و خروج سفارش‌ها در همان پلتفرم همچنان مفید است. پیشنهاد عملی این است که ابتدا A/D را زیر جفت‌ارزهای اصلی خود (مثل EUR/USD، GBP/USD) اضافه کنید و در چند هفته اول فقط رفتار آن را در کنار قیمت مشاهده و در دفتر معاملاتی ثبت کنید.

از MFI برای شناسایی خستگی حرکت، از RSI برای تأیید تغییر مومنتوم، و از ADL برای این‌که ببینی حجم با حرکت قیمت هم‌جهت است یا نه استفاده کن؛ یک خوانش ساده سه‌محوره.

تفسیر اندیکاتور تراکم-توزیع

تفاوت A/D با اندیکاتورهای حجمی دیگر

• OBV: فقط نگاه می‌کند کندل بالا بوده یا پایین. اگر Close بالاتر از قبلی باشد؛ کل حجم را اضافه می‌کند. همچنین اگر پایین‌تر باشد؛ از حجم کم می‌کند.​
• MFI: اندیکاتور A/D برای دیدن مسیر کلی جریان پول و واگرایی در طول زمان مناسب‌تر است. در حالی‌که MFI بیشتر برای اشباع خرید/فروش و سیگنال نوسانی استفاده می‌شود.

تشخیص خروج سرمایه با واگرایی اندیکاتور تراکم-توزیع A/D

1. یک روند صعودی یا نزولی مشخص روی تایم‌فریم مثلاً 1 ساعته پیدا کنید.
2. سقف‌ها و کف‌های جدید قیمت را علامت بزنید.
3. همان نقاط را روی خط A/D بررسی کنید.
4. اگر قیمت سقف جدید بالاتر زد اما A/D سقف پایین‌تر ساخت؛ واگرایی منفی است.
5. منتظر تأیید پرایس‌اکشن باشید (کندل بازگشتی، شکست خط روند، یا الگوی برگشتی).
6. استاپ‌لاس را پشت سقف/کف اخیر و تارگت را روی حمایت/مقاومت بعدی یا نسبت ریسک به ریوارد حداقل ۱:۲ قرار دهید.

این واگرایی به‌ویژه وقتی در نزدیکی مقاومت‌های روزانه یا هفتگی شکل می‌گیرد؛ هشدار قوی‌تری می‌دهد که پول، آرام‌آرام در حال خارج شدن است.​​

تأیید شکست سطوح حمایت و مقاومت با A/D

بسیاری از تریدرها از شکست‌های فیک گلایه دارند؛ جایی که قیمت سطحی را رد می‌کند اما سریع برمی‌گردد. A/D می‌تواند کمک کند تشخیص دهید آیا پشت این شکست، واقعاً تراکم یا توزیع قوی وجود دارد یا نه!

• حمایت‌ها و مقاومت‌های مهم را روی تایم‌فریم بالاتر (مثلاً 4 ساعته) مشخص کنید.
• وقتی قیمت به سطح نزدیک شد؛ به خط A/D نگاه کنید.
• اگر شکست رو به بالا است و هم‌زمان A/D هم مدتی قبل در حال صعود بوده و با شکست، شیبش تندتر شود؛ احتمال شکست واقعی بیشتر است.
• اگر قیمت سطح را می‌شکند اما A/D صاف یا نزولی است؛ احتمال شکست فیک بالاتر می‌رود.
• ورود را بعد از بسته‌شدن کندل بالای سطح و تأیید A/D انجام دهید؛ استاپ‌لاس را پشت سطح بگذارید.

این روش کمک می‌کند فقط شکست‌هایی را معامله کنید که هم قیمت و هم جریان پول، هر دو از آن حمایت می‌کنند.​

همراهی با روند با ترکیب اندیکاتور تراکم-توزیع و میانگین متحرک

در این استراتژی، اندیکاتور A/D به‌عنوان فیلتر حجم برای روند اصلی استفاده می‌شود.​

1. روی تایم‌فریم 1 ساعته یا 4 ساعته یک EMA مثل 50 یا 200 قرار دهید.
2. اگر قیمت بالای EMA است؛ روند را صعودی در نظر بگیرید و اگر پایین است؛ نزولی.
3. به خط A/D نگاه کنید. در روند صعودی باید در مجموع صعودی باشد و کف‌های بالاتر بسازد.
4. در روند صعودی، فقط زمانی دنبال خرید باشید که هم قیمت بالای EMA است و هم A/D در جهت صعودی حرکت می‌کند.
5. ورود را روی پولبک به EMA و بازگشت قیمت همراه با حفظ شیب صعودی A/D انجام دهید.
6. در روند نزولی، برعکس عمل کنید؛ قیمت زیر EMA و A/D نزولی و درنهایت، فروش روی رالی‌های اصلاحی.

این استراتژی کمک می‌کند از روندهایی پیروی کنید که صرفاً حرکت قیمتی نیستند. بلکه پشت آن‌ها ورود یا خروج قابل‌توجه سرمایه هم دیده می‌شود.​​

در این مرحله از یادگیری، می‌توانید بخشی از تحلیل روند و جریان پول را به یک تیم متخصص بسپارید و در عین حال از روی تحلیل‌های آماده نیز یاد بگیرید. استفاده از سیگنال‌های تحلیلی مبتنی بر حجم، A/D و پرایس‌اکشن می‌تواند زمان جست‌وجوی فرصت‌ها را کاهش دهد و به شما کمک کند کاربرد عملی این اندیکاتور را روی بازار زنده ببینید.

مدیریت ریسک و خطاهای رایج هنگام استفاده از A/D

بزرگ‌ترین خطا این است که اندیکاتور تراکم-توزیع را به تنها منبع حق تبدیل کنید و هر واگرایی کوچک را سیگنال قطعی برگشت بدانید! در عمل، بازار می‌تواند مدت‌ها با واگرایی ادامه دهد و اگر بدون مدیریت ریسک وارد شوید؛ چند استاپ متوالی می‌تواند کل حساب را به‌هم بریزد.​​

• همیشه اندیکاتور تراکم-توزیع را با ساختار قیمت، روند و سطوح ترکیب کنید. هرگز به‌تنهایی تصمیم نگیرید.
• واگرایی را با تأیید کندلی یا شکست ساختار قیمتی همراه کنید.
• برای هر معامله، ریسک را محدود نگه دارید (مثلاً کمتر از 1% حساب).
• در پلن معاملاتی، نوع سیگنال A/D (تأیید روند، واگرایی، شکست) را یادداشت کنید تا بعداً بفهمید کدام نوع برای سبک شما بهتر کار می‌کند.​

جمع بندی؛ آیا اندیکاتور تراکم-توزیع برای شما مناسب است؟

اندیکاتور تراکم-توزیع A/D ابزاری است که به شما کمک می‌کند در پشت نمودار قیمت ببینید پول در حال جمع شدن است یا پخش شدن. اگر این خط در کنار روند و سطوح کلیدی استفاده شود؛ می‌تواند برای تشخیص خروج سرمایه، فیلتر شکست‌های فیک و تأیید تداوم روند بسیار مفید باشد.​ با این حال، A/D جایگزین استراتژی، مدیریت ریسک و نظم شخصی نیست. فقط یک لایه تأیید مبتنی بر حجم است که باید آن را با پرایس‌اکشن، اندیکاتورهای دیگر و چارچوب معاملاتی خود ترکیب کنید. اگر از سطح مبتدی منطق آن را بفهمید؛ روی دمو چند استراتژی مشخص را با آن تست کنید و نتایج را در ژورنال بسنجید، A/D می‌تواند از یک خط مبهم به ابزار شفاف برای دیدن خروج یا ورود سرمایه در بازار فارکس تبدیل شود.